Yeni Cumhuriyet modeline geçerken kafalar çok karışık
Kayıt Tarihi: 01.01.1970 02:00 - Son Güncelleme: 16.05.2024 04:55
Cumhuriyet'in resmi ideolojisinin ezberleri ile eğitilmiş kentli bir Türk vatandaşının bugünün dünyasının gerçekleri ve değişimin çapı karşısındaki şaşkınlığını, Ekmeleddin İhsanoğlu'nun CHP'nin cumhurbaşkanı adayı olmasına karşı seslendirilen tepkilerden de anlayabiliriz.
Cumhuriyet'in 70-80 yıllık ideolojik ezberlerinden bir türlü çıkamayanların içinde bulundukları durum kolay değil... Ama unutmayalım ki yüzlerce yıl bu topraklardaki kentlilerin beyinlerini şekillendiren Osmanlı ideolojisinin ezberleri, Cumhuriyet'le birlikte çok kısa sürede unutturulmuştu.
Askeri okullarda, tıbbiyelerde padişaha sadakat yeminleri eden kadrolar, bir anda padişahı vatan haini ilan edip ailesi ile birlikte yurtdışına sürgüne yollamadılar mı?
Tarihi sıfırladığımızı zannettik
Bizler Cumhuriyet ile tarihimizi bir nevi sıfırlamak denemesi de yaptık... Sade saltanat ve hilafet reddedilmedi. Mao'nun "Proleter Kültür Devrimi"ni solda bırakan, alfabenin bile değiştirildiği bir "Kültür Devrimi" de gerçekleştirildi. Neticede bugünün Türkleri, dedelerinin Arap alfabesiyle yazdığı kitapları, mektupları okuyamıyor, 19'uncu yüzyılda yazılmış şiirleri şarkıları anlamıyor... Ve bir belirli sürede "Osmanlı Anasırı"nın öğeleri olan azınlıklar da tasfiye edildi.
Osmanlı tarihinin çıkış ve inişlerini "İyi padişahlar"la "Kötü padişahlar"ın varlıklarına bağladık... Hepimiz "Kanuni'nin torunları" olduğumuzu kabullendik ama bu mantığın uzantısında bulunması gereken "Deli İbrahim'in de torunu olmak" ihtimalini kimse düşünmedi...
Öldü mü, öldürüldü mü?
Bugün de "Abdülaziz öldü mü, öldürüldü mü" sorusu, ancak onu bir darbe ile (30 Mayıs 1876) deviren Ispartalı Hüseyin Avni Paşa'nın haberlerde "Tarihi" olarak nitelenen Üsküdar'daki köşkü yandığı zaman aklımıza geliyor... Zaten kimse de Hüseyin Avni Paşa'nın, devrik ve muhtemelen maktul Padişah Abdülaziz'in kayınbiraderi Çerkez Tevfik tarafından vurularak öldürüldüğünü de (15 Haziran 1876) hatırlamıyor.
Evet... Cumhuriyet ideolojisinin ezberleri, kentli Türklere tarih açısından beyaz bir sayfa açtı... Ama bu tarih sade gerçekleri ile değil, bugüne olan yansımaları ile yerinde durmakta... Bu açıdan Kahire'de doğan, Hıdiviye Lisesi'nde, Ayn Şems ve El-Ezher üniversitelerinde eğitimini tamamlayan Ekmeleddin İhsanoğlu, Cumhuriyeti de, CHP'yi de kuran Misak-ı Milli sınırları dışında doğmuş "Genç Osmanlılar" kadar Türk'tür veya Osmanlıdır...
Yeni bir kültür devrimi
Bütün bu kafa karışıklıklarını gidermek için halkın cumhurbaşkanını seçeceği "Yeni Bir Cumhuriyet modeli"ne girerken, bunun yanında yeni bir "Kültür Devrimi" de yapmamız gerekmiyor mu?
Ne dersiniz?.. Mesela Enis Behiç Koryürek'in "Milli Neşidesi"ndeki "Biz kimleriz? Biz Altay'dan gelen erleriz/ Çamlıbel'de uğuldarız; coşar, gürleriz" dizeleri mi, yoksa aynı şairin "Hatıra"sındaki "Geçsin günler, haftalar,/ Aylar, mevsimler, yıllar/ Zaman sanki bir rüzgâr/ Ve bir su gibi aksın" dizeleri mi, yeni CHP'yi daha iyi anlatır?
Cumhuriyet'in 70-80 yıllık ideolojik ezberlerinden bir türlü çıkamayanların içinde bulundukları durum kolay değil... Ama unutmayalım ki yüzlerce yıl bu topraklardaki kentlilerin beyinlerini şekillendiren Osmanlı ideolojisinin ezberleri, Cumhuriyet'le birlikte çok kısa sürede unutturulmuştu.
Askeri okullarda, tıbbiyelerde padişaha sadakat yeminleri eden kadrolar, bir anda padişahı vatan haini ilan edip ailesi ile birlikte yurtdışına sürgüne yollamadılar mı?
Tarihi sıfırladığımızı zannettik
Bizler Cumhuriyet ile tarihimizi bir nevi sıfırlamak denemesi de yaptık... Sade saltanat ve hilafet reddedilmedi. Mao'nun "Proleter Kültür Devrimi"ni solda bırakan, alfabenin bile değiştirildiği bir "Kültür Devrimi" de gerçekleştirildi. Neticede bugünün Türkleri, dedelerinin Arap alfabesiyle yazdığı kitapları, mektupları okuyamıyor, 19'uncu yüzyılda yazılmış şiirleri şarkıları anlamıyor... Ve bir belirli sürede "Osmanlı Anasırı"nın öğeleri olan azınlıklar da tasfiye edildi.
Osmanlı tarihinin çıkış ve inişlerini "İyi padişahlar"la "Kötü padişahlar"ın varlıklarına bağladık... Hepimiz "Kanuni'nin torunları" olduğumuzu kabullendik ama bu mantığın uzantısında bulunması gereken "Deli İbrahim'in de torunu olmak" ihtimalini kimse düşünmedi...
Öldü mü, öldürüldü mü?
Bugün de "Abdülaziz öldü mü, öldürüldü mü" sorusu, ancak onu bir darbe ile (30 Mayıs 1876) deviren Ispartalı Hüseyin Avni Paşa'nın haberlerde "Tarihi" olarak nitelenen Üsküdar'daki köşkü yandığı zaman aklımıza geliyor... Zaten kimse de Hüseyin Avni Paşa'nın, devrik ve muhtemelen maktul Padişah Abdülaziz'in kayınbiraderi Çerkez Tevfik tarafından vurularak öldürüldüğünü de (15 Haziran 1876) hatırlamıyor.
Evet... Cumhuriyet ideolojisinin ezberleri, kentli Türklere tarih açısından beyaz bir sayfa açtı... Ama bu tarih sade gerçekleri ile değil, bugüne olan yansımaları ile yerinde durmakta... Bu açıdan Kahire'de doğan, Hıdiviye Lisesi'nde, Ayn Şems ve El-Ezher üniversitelerinde eğitimini tamamlayan Ekmeleddin İhsanoğlu, Cumhuriyeti de, CHP'yi de kuran Misak-ı Milli sınırları dışında doğmuş "Genç Osmanlılar" kadar Türk'tür veya Osmanlıdır...
Yeni bir kültür devrimi
Bütün bu kafa karışıklıklarını gidermek için halkın cumhurbaşkanını seçeceği "Yeni Bir Cumhuriyet modeli"ne girerken, bunun yanında yeni bir "Kültür Devrimi" de yapmamız gerekmiyor mu?
Ne dersiniz?.. Mesela Enis Behiç Koryürek'in "Milli Neşidesi"ndeki "Biz kimleriz? Biz Altay'dan gelen erleriz/ Çamlıbel'de uğuldarız; coşar, gürleriz" dizeleri mi, yoksa aynı şairin "Hatıra"sındaki "Geçsin günler, haftalar,/ Aylar, mevsimler, yıllar/ Zaman sanki bir rüzgâr/ Ve bir su gibi aksın" dizeleri mi, yeni CHP'yi daha iyi anlatır?
Mehmet Barlas
